O Χείμαρρος των Κέδρων, Θεοφάνης Λ. Παναγιωτόπουλος.
Ο ποιητικός κόσμος του Θεοφάνη Παναγιωτόπουλου κινείται μεταξύ του υπαρκτού και του μυστικού στους Χείμαρρους των Κέδρων , από τις προσεγμένες εκδόσεις Πανός.
Ο Καρπενησιώτης Θεοφάνης Παναγιωτόπουλος διατηρεί την ικανότητα της άμεσης σύνδεσης του με το αναγνωστικό κοινό , επειδή μετέχει της λαϊκής συνείδησης στο έργο του. Με τρόπο αποκαλυπτικό και ευχαριστιακό, κοινωνεί τις λέξεις και τα ανθρώπινα πάθη μέσω της εικόνας και του μηνύματος . Και είναι αυτή η άκρως αποκαλυπτική διάθεση, η παραμυθητική παράδοση και το λειτουργικό υπόβαθρο που εκτοπίζει την γραφή στη νοόσφαιρα του μεταφυσικού. Ωστόσο, ο Θεοφάνης Παναγιωτόπουλος δεν αρνείται την σκληρή καθημερινή πραγματικότητα , αφού μέσα στα ποιήματα του εγκιβωτίζει ήθη έθιμα και σύμβολα, με τρόπο αληθινό και υπαρκτό.
“Η μάνα κλαίει στην κουζίνα πίσω από φιάλες υγραερίου./
Δεν ήταν μηχανόβιος, ούτε ραλίστας. Ήταν ο πιο αγαπητός.
Χρυσή στολή, εσώρουχα Τommy Hilfiger/
Γύρω τ’ αδέλφια υποκρινόμενα μια άθλια θλίψη/
καπνίζουν τη ζήλεια τους σε δόσεις.”
Τα πρόσωπα που απαθανατίζει γίνονται όμοια με εμάς , φορούν επάνω τους τη σάρκα και το άρωμα του πόνου και με αίσθηση βαριάς χαρμολύπης κυκλοφορούν ανάμεσα μας, βγαλμένα λες από τα έγκατα της θλίψης και της Αβύσσου. Και εκεί, μετά τον Τελευταίο Δείπνο της αγάπης και της προδοσίας , περνούν από τον χείμαρρο των Κέδρων και προσκυνούν το ανθρώπινο πάθος, προσμένοντας το αιώνιο φως της λύτρωσης. Γράφει:
“Πώς ξοδέψαμε τόση Άνοιξη για μια αναμφιβόλου ποιότητας Ανάσταση;”
Ο σαρκασμός και η υπόγεια καβαφική διάθεση δονούν τις λέξεις αφήνοντας τη γεύση της άρνησης να ρέει ανάμεσα στους στίχους . Ο ποιητής μας μιλά για μια προδοσία που είναι εφάμιλλη της σκληρής πραγματικότητας , αφού αυτή αγκαλιάζει το προσωπείο και αρνείται το πρόσωπο. Άλλοτε πάλι η σιωπή είναι αυτή που γίνεται συνώνυμη της προδοσίας και προικονομεί την έλευση της δυστυχίας. Η αδιαφορία σκουριάζει τα συναισθήματα, συναινεί στην πρόγευση της εσχάτης προδοσίας. Γράφει:
“Η σιωπή σας φταίει για όλα / η αποδοχή σας για το μεγάλο μας μαρτύριο.”
Ο ποιητής ας μην ξεχνάμε πως είναι φορέας των ηθών της εποχής του.
Εδώ, ο Θεοφάνης Παναγιωτόπουλος αξιοποιεί το συναισθηματικό βάρος του θρησκευτικού στοιχείου για να μεταλαμπαδεύσει στους αναγνώστες, όχι με δογματισμό, ούτε με διδακτισμό, την επαναστατική του διάθεση απέναντι στα κακώς κείμενα της εποχής του. Γράφει:
“Μία μεγάλη υγρασία, τυλίγει τις γειτονιές μας και ένα μικρό κορίτσι ψιθυρίζει, το τροπάριο της Κασσιανής. Μακάριοι, όσοι τ’ ακούσουνε μες στο θόρυβο των ημερών και των δίσεκτων χρόνων. Στην άκρη του δρόμου πίσω από ένα άδειο βενζινάδικο. Κάποτε ήταν το καλύτερο της πόλης. Έπειτα η οικονομική κρίση. Το αφεντικό απέλυσε. Λάδωσε. Έδωσε. Στο τέλος αυτοκτόνησε. Λούστηκε με βενζίνη και με ένα σπίρτο φώναζε: Ανέστη! Το κορίτσι ανεβαίνει στο τραμ. Στην επόμενη στάση κατεβαίνει στην Άβυσσο.”
Η ποίηση του Θεοφάνη Παναγιωτόπουλου δεν ολιγωρεί, ούτε μεροληπτεί χαϊδεύοντας τα “ώτα μη ακουόντων”. Αγανακτεί, επαναστατεί και “με τα χέρια βουτηγμένα στο μεγάλο καζάνι, καλεί τους δικούς της νεκρούς”. Ξέρει καλά να “παίρνει το χρώμα των δρόμων”. Γνωρίζει πως “πάντα cash” γυρεύουν οι προδότες. Μα, ακόμα κι αν έρθουν πίσω με αγριεμένα τα μάτια, εκείνη δεν σηκώνει τα μανίκια . Αρνείται να βάψει τας χείρας με το αίμα των αθώων. Η ποίηση του Θεοφάνη Παναγιωτόπουλου “σκίζει τον αέρα της πόλης και μπαίνει από τα παράθυρα των χαμηλών σπιτιών” , “κλείνει τα ηχεία του θανάτου” και αδημονεί μες στη θλίψη της να ανασηκώσει τον άνθρωπο από την καταδίκη της άρνησης. Κάτω από ένα αρχαϊκό και ανεπιτήδευτο ντύμα, ανασαίνει ζεστή η γλώσσα και το βίωμα του Έλληνα. Όμως η ποίηση του Θεοφάνη Παναγιωτόπουλου, γίνεται πέρα από την παρατήρηση του σύγχρονου Έλληνα υπερεθνική, γίνεται ουμανιστική, καθώς κραδαίνει στο είναι της την πεμπτουσία του “Να είσαι άνθρωπος”.
Εύγε!
Χρύσα Νικολάκη,
βιβλιοκριτικός,(Μ.Α) συγγραφέας, θεολόγος
Επιμέλεια:Έλενα Κανέλλου
